Kangalın Davranış Özellikleri
KANGALIN DAVRANIŞ ÖZELLİKLERİ
Büyük bir koyun sürüsünü yönetebilmek için 1 dişi, 2 erkek yetişkin kangal köpeğine ihtiyaç duyulur. Bu üç kangal köpeği ortalama 300 baş koyunu koruyabilir. Görev alanını benimseyen ve korumaya başlayan Sivas kangal Köpekleri sahibinden bağımsız ve komut almadan sürüyü koruma içgüdüsü ile hareket etmeye başlar. Sürüyü koruyan kangalların içerisinde en az bir dişi kangala ihtiyaç duyulmaktadır. Dişi kangallar erkeklere oranla daha atik olduklarından, sürüye saldıran kurtları yakalamak ve boğmakta daha etkin rol almaktadırlar. Sahip oldukları analık hisleri doğrultusunda sürüyü benimsemesi ile koruma duyuları daha etkindir. Satılık Sivas kangal köpeklerinde koruma içgüdüsü genlerine yerleşmiştir. Koruma görevlerini asırlardır nesilden nesile aktarmaktadırlar.
Sürü koruma görevini benimseyen kangal köpekleri bulundukları ortama göre farklı davranışlar sergilemektedirler. Sürüsü ile hareket eden kangal, sürü meraya çıktığından sürüden uzaklaşarak çevrede bulunan tehlikeleri fark etmek ister ve etrafı kolaçan eder. Bu işte tecrübesi ve deneyimi olan kangal köpekleri ara sıra sürüyü kontrol eder, diğer zamanlarda etrafta tehdit oluşturacak durumları inceler. Genç ve deneyimsiz olan kangallar sürüden fazla uzaklaşabilirler.
Sürü belli bir noktada otlamaya başladığı zaman kangal, yüksek bir nokta belirleyerek ve sürüyü rahatça görebileceği bir yer seçer. Tecrübe sahibi olan kangal köpekleri köpekler rüzgârın estiği yöne doğru farklı noktalara yatarlar. Sürü içerisine giren ve tehdit oluşturan yabancı hayvanın kokusunu aldıklarında yerlerinden büyük bir hızla fırlayarak, yırtıcı hayvanın peşinden koşarlar ve sürüden uzaklaştırırlar. Mesela sürü içerisine kurt girdiğinde kısa süre içerisinde kurda yetiştiğinde, hayvanın yere devirip üzerine atlar ve altına aldığı hayvanın üzerine çöker. Diğer kangallar da yardıma gelerek hayvanı öldürürler.
Sivas Kangalların bazıları inatçıdır. Kurt köpeğini kokularından takip eder, hatta 2-3 gün sonra sürüsüne geri katılıp döndükleri görülmüştür.
Sivas kangal köpekleri aşırı koruma içgüdülerine sahip olmaları ve inatçı yapıya sahip olmalarından dolayı bazı durumlarda sürüye saldıran kurt sürüsünün peşine düşmektedir. Kurtlar akıllı hayvanlar arasında yer almakla birlikte, sürü içerisinden bazı kurtları kangalları uzaklaştırmaları ile görevlendirirler. Deneyim sahibi olmayan kangallar bu kurtların peşine takılarak sürüyü bazı durumlarda korumasız halde bırakabilirler. Çobanlar bu durumlarda yanlarında en az 2 kangal köpeğini bağlı olarak bulundurmaları iyi olacaktır.
Diğer köpekler kurtları uzaklaştırmak için sürüden ayrıldıkları zaman yedek tutulan kangallar devreye girerek sürüyü korumaya devam ederler. Bu gibi saldırıları önlemek mümkündür. Sürü içerisinde daima deneyim sahibi olan kangal bulundurmaları iyi olacaktır. Bu deneyim sahibi olan kangal köpekleri, deneyimsiz olan köpekleri eğitir. Sürüsünü bırakıp geri dönen köpekler sürü etrafında daireler çizerek sürüyü kontrol ederler ve etrafta tehlike olup olmadığını araştırırlar. Sürünün etrafında ve çevrede tehlike olmadığına kanaat getiren köpekler tekrar sürüden uzaklaşarak kurt köpeğinin peşine yeniden düşerler.
Gündüz kurt köpeğini yakalamak için ısrarla peşinde dolaşan kangallar gece olduğunda takip konusunda ısrarcı olmazlar sürüsünün yanına dönerek koruma görevine devam ederler.
Kurt peşinden giden ve yakalamak için ısrar eden kangallar sürünün yanından ayrılmayan köpeklere oranla daha kısa süre yaşamaktadır. Daha evvel de bahsettiğimiz gibi kurtlar zeki hayvanlardır. Peşlerinden gelen kangalı sürüden uzaklaştırdıktan sonra kurt kapanı denilen taktik ile ve aile fertleri ile birlikte saldırarak öldürebilirler. Kurt kapanını kısaca tanımlamak gerekirse; Sürüyü korumak için bulunan kangalları uzaklaştırmak için seçilen kurt köpeği, sürüye saldırır. Bunu gören deneyimsiz kangallar kurdun peşine takılmaktadır. Sürüden uzaklaşan kangal aile fertleri ile birlikte pusuya düşürülerek saldırıya uğrar ve öldürülür.
Sivas Kangal köpekleri sürüler arasında da, diğer sürünün kangalları ile de kavga ederler. Bu olayda çobanın rolü çok büyük önem taşımaktadır. Çobanlar cesur ve dövüşçü olan köpeklerini hemen çağırıp korumalı ve bağlamalılar. Bu bilince sahip olmayan çobanlar köpeklerini saldırtarak tatsız durumlara sebebiyet verebilirler. Çobanların davranış şekli ve bilinçli olması çok büyük önem arz etmektedir.
Kangal köpekleri sürüden ayrılarak kurt peşine düşen ve kurtla kavga ederek saldıran köpeklerin avantajları daha büyüktür. Çünkü kurt ile boğuşarak öldüren veya yaralayan kangallar sürüye döndükleri zaman sürüyü korumaya devam ederler, ama saldırıya uğrayan kurt veya kurt sürüsü bir daha aynı sürüye saldırmaya çekinirler. Sürüden ayrılmayan kangallara yapılan kurt saldırılarına oranla, sürüden ayrılıp kurtlarla boğuşan kangalların sürülerine daha az saldırı yapılır.
Kurt sürüleri yeni doğan yavrularını ve yuvalarını belli etmemek için yakınlarda dolaşan sürülere gündüz saldırmazlar, özellik ile gece ve sabaha karsı sürülere saldırı düzenleyerek sürüden avlanmaya çalışırlar.
Gündüz vakti sürüye saldırdıkları nadir görülür. Kurt sürüsünün sürüye gündüz saldırabilmesi için sürüyü koruyan kangalların uyuşuk olduğu uyku durumlarını beklemektedirler. Kangal köpekleri geceleri daha aktif olarak görevlerini yaparlar ve sürünün etrafında gezerek sürekli kontrol ederler. Sürü yattıktan sonra kendilerine yakın bir yer belirleyerek yatarlar.
Çoban gece uyurken sürünün hareketlenmesine karşı koyunun bir tanesini kendine bağlamaktadır. Koyun hareket etmeye başladığında sürünün hareketlendiğini anlayarak kalkar. Bacak koyunu adı verilen bu hayvan çobana alışıktır. Çoban sürünün yanında olmaması durumunda bile deneyimli olan kangallar, çobanı aramadan sürünün yanında yolculuğa başlar ve sürüyü koruma görevlerine devam ederler. Deneyimli ve tecrübe sahibi olan kangallar ne olursa olsun sürüyü yalnız bırakmaz ve sürüyü korumaya devam eder.
Yabancı bir insanın sürüye doğru yaklaşması durumunda kangallar koruma içgüdüsü ile havlamaya başlayarak bir araya toplanırlar ve sürüye doğru yaklaşmakta olan insana doğru koşmaya başlarlar. Israrla havlayarak gelen insanı korkutmaya ve sürüden uzak tutmaya çalışırlar. Bu durumda çobanın tutumu çok önemlidir. Çoban duruma müdahale etmez ve yabancı da kaçmaya başlarsa tatsız olaylarım yaşanması ve yaralanma olayları meydana gelmesi mümkündür. Kangalların bölgelerini korumaları ön plandadır. Uzaktan geçen insanlara havlayarak yerlerini gösterirler.
Sürüyü koruyan kangalların aynı aile üyesi olmasına veya kardeş olmalarına dikkat edilmelidir.
Çünkü kardeş olan kangallar birbirlerine daha çok bağlıdır ve birbirlerini terk etmeyerek kendilerini daha iyi koruyabilmektedirler. Sürüde bulunan ve sürüyü koruyan kangallar arasında daima hiyerarşik bir yapı bulunmaktadır. En güçlü ve en tecrübeli kangal sürünün lideridir. Liderlik vasfının verdiği üstünlük ile dişilerle çiftleşmeye hak kazanır. Sürü içerisinde daha genç ve daha tecrübesiz olan kangalların kavgaları uzun sürdüğü takdirde araya girerek kavgayı sonlandırır ve düzen sağlar. Yemeklerin ayrı olarak verilmesine dikkat edilmelidir. Aynı kaptan yemek yenecek ise ilk olarak lider erkek yemeğini yiyecek daha sonra sırası ile diğer kangallar yemek yiyecektir.